
Seksualiteit bij senioren is een onderwerp dat vaak met een zekere terughoudendheid wordt benaderd. In onze westerse samenleving wordt seksualiteit vaak geassocieerd met jeugd en vitaliteit, en wordt er zelden gesproken over de seksuele behoeften en verlangens van ouderen. Toch blijft seksualiteit voor veel ouderen een belangrijk onderdeel in hun leven. Daarom gaan we in dit artikel dieper in op de verschillende aspecten van seksualiteit bij senioren. We bespreken de uitdagingen die hiermee gepaard gaan en leggen uit waarom het belangrijk is om dit taboe te doorbreken.
Bron afbeelding: Shutterstock
De impact van veranderingen in het lichaam
De fysieke veranderingen die gepaard gaan met ouder worden, hebben ongetwijfeld invloed op de seksuele beleving. Bij zowel mannen als vrouwen kunnen hormonale schommelingen leiden tot veranderingen in seksueel verlangen. Bij vrouwen daalt het oestrogeenniveau tijdens de menopauze, wat kan leiden tot vaginale droogheid en een afname van het libido. Voor mannen kan een daling van testosteron leiden tot erectieproblemen. Gelukkig kun je tegenwoordig bij elke apotheek vaginale crèmes of erectiepillen kopen, zelfs online.
Lichamelijk ongemak betekent echter niet dat seksualiteit na een bepaalde leeftijd verdwijnt. Veel senioren blijven seksuele verlangens ervaren, al kan de manier waarop deze verlangens tot uiting komen, veranderen. Seksualiteit kan zich bijvoorbeeld meer richten op intimiteit, affectie en emotionele verbondenheid, in plaats van puur op de seksuele daad. Voor velen wordt seks in de latere levensfase een ervaring die meer draait om het versterken van de emotionele band met hun partner. En daar is helemaal niets mis mee!
Seksuele gezondheid en zorgverlening
Net zoals jongeren moeten senioren zich bewust zijn van hun seksuele gezondheid. Het gebruik van anticonceptie mag dan minder relevant zijn, bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen blijft aanwezig. Dit is niet alleen van belang voor de eigen gezondheid, maar ook voor die van mogelijke partners. Studies tonen aan dat het aantal SOA’s onder ouderen in sommige delen van de wereld toeneemt. Dit kan deels worden toegeschreven aan het feit dat ouderen steeds vaker relaties aangaan en seksualiteit een belangrijk onderdeel van hun leven blijft. Maar het stigma rondom seksuele gezondheid en de veronderstelling dat seks iets is wat voornamelijk jongeren aangaat, leidt ertoe dat ouderen vaak niet voldoende geïnformeerd zijn over de risico’s.
Een open dialoog tussen zorgverleners en senioren over seksuele gezondheid is noodzakelijk. Dit is jammer genoeg nog altijd niet vanzelfsprekend. Zowel senioren als zorgverleners vinden het vaak moeilijk om dit onderwerp aan te snijden. Toch is het belangrijk dat professionals begrijpen dat seksualiteit bij ouderen een natuurlijk onderdeel is van het leven, en dat deze gesprekken zonder oordeel moeten plaatsvinden. Zorgverleners moeten getraind worden om de behoeften van ouderen op het gebied van seksualiteit te erkennen. Er moet een omgeving gecreëerd worden waarin senioren zich vrij voelen om over hun intimiteit te communiceren. Seks kan namelijk een positieve invloed hebben op de gezondheid. Het kan stress verminderen, de bloeddruk verlagen en zelfs het immuunsysteem versterken.
Taboes en sociale verwachtingen
Een van de grootste uitdagingen rondom seksualiteit bij senioren is de publieke opinie rondom ouderdom en seks. In veel culturen wordt ouderdom geassocieerd met aseksualiteit. Wie heeft er als tiener niet gezegd: ‘het kan toch niet dat mijn ouders het nog doen?’ Deze stereotype opvattingen kunnen senioren het gevoel geven dat hun seksuele verlangens ongepast zijn of zelfs belachelijk worden gemaakt. Dit kan leiden tot schaamte of terughoudendheid om hun seksuele behoeften te bespreken, zelfs met hun partners.
De media speelt hierin ook een belangrijke rol. In films, TV-shows en advertenties wordt seksualiteit zelden gekoppeld aan volwassenen op leeftijd, tenzij het gaat om komische of stereotype weergaven. Hierdoor kunnen senioren het gevoel krijgen dat hun ervaringen niet erkend worden of dat ze zich moeten aanpassen aan het beeld van ‘seksloze mensen’. Dit taboe doorbreken is essentieel om een meer inclusieve en realistische weergave van seksualiteit bij senioren aan te moedigen. Door oudere personages te laten zien die verlangen en seksualiteit ervaren, kan de kijk op seksualiteit bij ouderen langzaam veranderen.
Seksualiteit en dementie
Dementie beïnvloedt niet alleen het geheugen en de cognitieve functies, maar kan ook veranderingen in gedrag en emoties met zich meebrengen. Sommige mensen met dementie kunnen zich bijvoorbeeld seksueel opdringerig gedragen, wat voor verwarring kan zorgen bij hun partners of verzorgers.
Het is belangrijk om begrip te tonen en een evenwicht te vinden tussen respect voor de waardigheid van de persoon met dementie en het waarborgen van grenzen en veiligheid. Dit vereist een zachte, maar kordate en respectvolle aanpak waarbij zorgverleners en familieleden samenwerken. Door een open dialoog kunnen zowel de persoon met dementie als de verzorgers en familie beter omgaan met de uitdagingen die deze situatie met zich meebrengt.
Het is tijd om de taboes rond seksualiteit bij ouderen te doorbreken en een open, respectvolle dialoog te voeren. Door aandacht te besteden aan de seksuele gezondheid en de emotionele behoeften van senioren, kunnen we bijdragen aan een gezonder en gelukkiger leven voor mensen in hun latere jaren. Seksualiteit is tenslotte niet gebonden aan leeftijd; het is een fundamenteel onderdeel van wie we zijn.